Ο Άγιος ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ επίσκοπος Αρμενίας

Ο Γρηγόριος ήταν γιός του Ανάκ (290), που ήταν συγγενής του βασιλιά της Μεγάλης Αρμενίας, Κουσαρώ. Ο Ανάκ, λοιπόν, σε συνεργασία με το βασιλιά τών Περσών Αρτασείρα, σκότωσε τον Κουσαρώ. Αλλά οι σατράπες της Αρμενίας εκδικήθηκαν το φόνο του, σκοτώνοντας τον Ανάκ και όλη του την οικογένεια. Διασώθηκαν μόνο δύο παιδιά του, που ένας ήταν ο Γρηγόριος. Στην Καισάρεια συνέβη να συναντηθούν ο γιός του φονιά Ανάκ, Γρηγόριος, και ο γιός του θύματος Τηριδάτης. Τότε ο Γρηγόριος σπούδαζε με ζήλο τα ιερά γράμματα, που μεταξύ άλλων λένε: “τελείων δε έστιν η στερεά τροφή, τών δια την έξιν τα αισθητήρια γεγυμνασμένα εχόντων προς διάκρισιν καλού τε και κακού”. Δηλαδή, η στερεά και υψηλότερη πνευματική τροφή είναι για τους τέλειους χριστιανούς, που από την άσκηση έχουν τα πνευματικά αισθητήρια γυμνασμένα στο να διακρίνουν εύκολα μεταξή του καλού και κακού. Γυμνασμένος, λοιπόν, και ο Γρηγόριος στη διάκριση, όχι μόνο δεν αποστράφηκε τον Τηριδάτη, αλλά τον πλησίασε με αγάπη, αποδοκίμασε την πράξη του πατέρα του και τον βοήθησε σε κάποια ασθένειά του. Όταν αργότερα ο Τηριδάτης έγινε βασιλιάς Αρμενίας, βασάνισε φρικτά το Γρηγόριο. Ο Θεός, όμως, επέτρεψε να γίνει ο Τηριδάτης σχιζοφρενής. Αλλά δια τών προσευχών του Γρηγορίου έγινε υγιής, μετενόησε και βαπτίσθηκε χριστιανός με όλο του το έθνος.

Καί τρόπων μέτοχος, καί θπόνων διάδοχος, τών Αποστόλων γενόμενος, τήν πράξιν εύρες Θεόπνευστε, εις θεωρίας επίβασιν, διά τούτο τόν λόγον τής αληθείας ορθοτομών, καί τή πίστει ενήθλησας μέχρις αίματος, Ιερομάρτυς Κυπριανέ, πρέσβευε Χριστώ τώ Θεώ, σωθήναι τάς ψυχάς ημών.

Τόν ευκλεή καί Ιεράρχην άπαντες, ως αθλητήν τής αληθείας σήμερον, οι πιστοί θείοις εν άσμασι, καί υμνωδίαις ευφημήσωμεν, τόν γρήγορον ποιμένα καί διδάσκαλον, Γρηγόριον, φωστήρα τόν παγκόσμιον, Χριστώ γάρ πρεσβεύει τού σωθήναι ημάς.

Η Ριψιμία μαρτύρησε στα χρόνια του Διοκλητιανού (284-304). Ήταν όμορφη στο σώμα και σεμνή στο ήθος (κατ΄ άλλους και μοναχή). Επειδή δεν δέχτηκε την πρόταση του Διοκλητιανού να γίνει γυναίκα του, κατέφυγε μαζί με την γερόντισσα Γαϊανή, που λέγεται ότι ήταν καθηγουμένη της Ριψιμίας, στην Αρμενία. Ο βασιλιάς όμως της Αρμενίας Τηριδάτης, άκουσε για την ομορφιά της Ριψιμίας και θέλησε και αυτός να την κάνει γυναίκα του. Αλλ΄ η αγνή Ριψιμία αρνήθηκε και έτσι κίνησε την οργή του Τηριδάτη, ο οποίος διέταξε να τη βρούν και να τη συλλάβουν. Οι απεσταλμένοι του τη βρήκαν γύρω απο τα μέρη του Αραράτ, όπου κρυβόταν. Εκεί λοιπόν, οι βάρβαροι, της έβγαλαν τα μάτια, κατόπιν έκοψαν τη γλώσσα της και στο τέλος έκοψαν το σώμα της σε μικρά κομμάτια. Έτσι η Αγία Ριψιμία, παρέδωσε την αγνή ψυχή της στον στεφανοδότη Χριστό. Μαζί όμως με τη Ριψιμία, μαρτύρησαν με φρικτά βασανιστήρια και η γερόντισσα Γαϊανή, καθώς και 32 Παρθενομάρτυρες. Άλλοι αναφέρουν ότι, μαζί με τις Άγιες αυτές μαρτύρησαν και 70 άνδρες, που κρύβονταν σ΄ εκείνα τα μέρη.