Οι Άγιοι ΚΥΡΙΛΛΟΣ και ΜΕΘΟΔΙΟΣ Φωτισταί τών Σλάβων

Δύο απο τις σπουδαιότερες προσωπικότητες της Εκκλησίας και της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας γενικότερα κατά τον 9ο αιώνα κατάγοταν απο τη Θεσσαλονίκη και απο ευγενική οικογένεια. Ο πατέρας τους ήταν αξιωματούχος του Βυζαντίου στη Θεσσαλονίκη. Ο μικρότερος Κωνσταντίνος (Κύριλλος) γεννήθηκε περί το 827, ενώ ο μεγαλύτερος αδελφός του Μεθόδιος το 815. Έχασαν τον πατέρα τους σε μικρή ηλικία, αλλ΄ ο λογοθέτης Θεόκτιστος ανέλαβε υπο την κηδεμονία του τον Κωνσταντίνο και φρόντισε να σπουδάσει στην Κωνσταντινούπολη. Αντίθετα ο Μεθόδιος προτίμησε τον διοικητικό κλάδο και διωρίστηκε “διοικητής σλαβικής τινός ηγεμονίας “. Στην Κωνσταντινούπολη ο Κωνσταντίνος προφανώς μαθήτευσε κοντά στον Φώτιο και πιθανώτατα τον διαδέχτηκε όταν ο Φώτιος διωρίστηκε πρωτοσπαθάριος. Ορισμένες όμως δυσάρεστες καταστάσεις, ανάγκασαν τον Κωνσταντίνο να καταφύγει στη Μονή του Ολύμπου Βιθυνίας, όπου προηγουμένος, οικειοθελώς είχε καταφύγει και ο αδελφός του Μεθόδιος.

Ο Φώτιος, όταν έγινε Πατριάρχης, ανέθεσε στους δύο αδελφούς αποστολή στους Χαζάρους προς υποστήριξιν της χριστιανικής πίστης ενάντια στον Ιουδαΐσμό και Μωαμεθανισμό. Η αποστολή αυτή είχε μέτρια επιτυχία αλλ΄ ευρύτερες και αξιόλογες συνέπειες ώς προς τη γνώση της πραγματικής κατάστασης τών χρισιανών της Κριμαίας. Όταν επέστρεψαν απ΄ αυτή την αποστολή τους ο μεν Μεθόδιος έγινε ηγούμενος της Μονής Πολυχρονίου, ο δε Κωνσταντίνος διωρίστηκε καθηγητής της φιλοσοφίας στην πατριαρχική σχολή των Αγίων Αποστόλων. Περί το 862 κατέφθασε στην Κωνσταντινούπολη πρεσβεία απο το κράτος της Μοραβίας, σταλμένη απο τον ηγεμόνα Ραστισλάβο, που ζητούσε ιεραποστόλους, γνώστες της σλαβικής, που θα κήρυτταν τον χριστιανισμό στους Μοραβούς (οι λόγοι όμως ήταν περισσότερο πολιτικοί παρά θρησκευτικοί). Το ιεραποστολικό αυτό έργο ανατέθηκε στους δύο αδελφούς, που ήταν και καλοί γνώστες της σλαβικής γλώσσας.

Ο Κωνσταντίνος εμπνεύστηκε αλφάβητο γνωστό ώς γλαγολιτική, στην οποία με τη βοήθεια του αδελφού του Μεθοδίου και των μαθητών του μετέφρασε τις Αγίες Γραφές και τα λειτουργικά βιβλία. Οι Βυζαντινοί Ιεραπόστολοι έγιναν δεκτοί με ενθουσιασμό στη Μοραβία. Μάλιστα λίγο πιο πέρα, αναγκάστηκε να βαπτιστεί χριστιανός και ο Βόρις τών Βουλγάρων. Παρά τις δυσχέρειες που παρενέβαλλαν οι Φράγκοι επίσκοποι Regensburg και Passau, το έργο τών Βυζαντινών Ιεραποστόλων ευωδούτο. Δυστυχώς όμως, ο Κωνσταντίνος πέθανε την 14η Φεβρουαρίου 869 στη Ρώμη, όπου είχαν πάει μετά απο πρόσκληση του Πάπα Νικολάου Α΄, αφού προηγουμένος είχε γίνει μοναχός με το όνομα Κύριλλος. Τάφηκε στη Βασιλική του Αγίου Κλήμεντος. Όλο το έργο τότε έπεσε στις πλάτες του Μεθοδίου. Δυστυχώς όμως για τον Μεθόδιο και εις βάρος του ιεραποστολικού έργου. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα να συλληφθεί ο Μεθόδιος και να φυλακιστεί σ΄ ένα μοναστήρι της Βαυαρίας στον Μέλανα Δρυμό για τρία χρόνια. Απελευθερώθηκε χάρη στην επέμβαση του Πάπα Ιωάννη Η΄. Κατόπιν πάλι συνάντησε δυσκολίες απο τον φράγκικο κλήρο και ιδίως στη χρήση της σλαβικής γλώσσας στη Θεία Λειτουργία, για την οποία τελικά έλαβε την επικύρωση του πάπα. Μετά απο πρόσκληση του αυτοκράτορα Βασιλείου Α΄, ο Μεθόδιος πήγε στην Κωνσταντινούπολη (882), όπου έγινε δεκτός με εγκαρδιότητα. Έπειτα απο δύο χρόνια, στις 6 Απριλίου 884, ο Μεθόδιος πέθανε, αφήνοντας διάδοχό του τον Μοραβό μαθητή του Γοράζδο. Παρ΄ όλο που ο φράγκιος κλήρος υπονόμευσε σε μεγάλο βαθμό το έργο τών δύο αδελφών, η χρυσή εποχή της Βυζαντινής Ιεραποστολής (9ος και 10ος αιών) δημιουργήθηκε χάρη στη γονιμοποιό αυτή αναγέννηση, που αποδίδεται στις τρείς λαμπρές προσωπικότητες της Βυζαντινής Εκκλησίας, δηλαδή τον πατριάρχη Φώτιο και τους δύο αποστόλους Σλάβων Κύριλλο και Μεθόδιο.